Hoor je een verhaal over stalking, dan is de boosdoener vrijwel altijd een man. Maar wat als je geteisterd wordt door een vrouw? Lara werd jarenlang dag en nacht bedreigd en bespied door haar ex-vriendin.

Het was hét kijkcijferkanon van afgelopen voorjaar: Baby Reindeer. Wat begon met een gratis kop thee en een ogenschijnlijk onschuldig praatje in de bar waar komiek Richard Gadd werkte, mondde uit in tienduizenden mails en zo'n 350 uur aan voicemailberichten. Stalker Martha wachtte hem op voor zijn huis, vernederde hem tijdens optredens en vloog zijn date aan. Saillant detail: Richard speelt in de Netflix-serie zichzelf, waardoor je als kijker nog meer met samengeknepen billen op de bank zit. 

Baby Reindeer wijkt af van de stalkerverhalen die je doorgaans hoort. Meestal spelen mannelijke daders de hoofdrol. Toch zijn er wel degelijk vrouwelijke stalkers actief. Ongeveer een vijfde van de gestalkte personen wordt lastiggevallen door een vrouw. Dat geldt voor zowel mannelijke als vrouwelijke slachtoffers, blijkt uit een steekproefonderzoek van het CBS. Mogelijk ligt het werkelijke aantal nog hoger, want meer dan de helft van de mannelijke slachtoffers en ruim een derde van de vrouwelijke slachtoffers weet het geslacht van hun stalker niet. 

Ex-vriendin Ook Lara* (24) werd jarenlang geteisterd door een vrouw. Zoals Martha haar prooi Richard dag en nacht in het bushokje voor zijn huis opwachtte, zo stond Zoë* voor het huis van Lara als zij de deur achter zich dichttrok. 'Ik heb nooit mijn rooster met haar gedeeld, maar ze leek altijd precies te weten wanneer ik weg moest,' vertelt Lara. Ook in de supermarkt waar ze werkte viel Zoë haar lastig. 'Toen ze op een dag met een gebalde vuist voor me stond omdat ik weigerde haar geld te geven, hebben mijn collega's haar de winkel uitgezet.'

Lees ook: Carmen werd geterroriseerd door haar buurvrouw: 'Als ik door mijn kijkgaatje keek, stond zij daar al te kijken'

Lara en Zoë leerden elkaar in 2018 kennen via een datingapp. 'Ik was niet op slag verliefd, maar ik vond haar wel heel erg leuk. Ze was sociaal en we konden goed praten. Bovendien hadden we een grote gezamenlijke interesse: voetbal. We keken veel wedstrijden samen. Eigenlijk hingen we vooral binnenshuis rond.' Zoë worstelde met mentale problemen. 'Ze had geen fijne thuisbasis. Haar ouders waren vooral met zichzelf bezig en bleken zich op te houden in het criminele circuit. Ze heeft vroeger dingen gezien die je als kind niet hoort te zien. Dat doet wat met je.'

Zoë was gestopt met haar opleiding en had geen werk. Ze leefde van een uitkering. 'Ik was haar steun, ze leunde volledig op mij. Ik had een diploma, werk en vrienden. Daar keek ze tegen op.'

Eerste alarmbellen Na een paar maanden werd Zoë claimerig. Ze probeerde Lara continu te bereiken om te weten waar ze uithing en kwam 'zomaar' langs op haar werk. 'Het voelde alsof ze de controle over mij wilde hebben. Als ik uitging met vriendinnen, was ze heel jaloers. Had ik een familieverjaardag, dan bedacht ze een excuus zodat ik er niet heen kon. Ze wilde dat ik elk moment van de dag met haar bezig was.' Lara zocht er in eerste instantie nog niet veel achter. 'Ik denk dat ik de ernst van de situatie niet wilde inzien. Tot ze geld van mij begon te eisen om drugs te kopen. Ze dreigde mijn familie iets aan te doen als ik weigerde.'

Lara wist niet hoe ze met Zoë's dwingende verzoeken om moest gaan. Het liefst wilde ze ontsnappen uit de relatie, maar uitmaken durfde ze niet, uit angst voor Zoë's reactie. Ze besloot haar vriendin maar gewoon het geld te geven waar ze om vroeg. 'Ik wist dat ze wapens in haar bezit had, dus ik kon haar maar beter pleasen, dacht ik.' 

Lees ook: Esmeralda vluchtte voor haar gewelddadige partner: 'Ik dacht altijd: als ik word geslagen ben ik gelijk weg'

Het stel was anderhalf jaar samen toen in 2019 de bom barstte. Na een onbenullig akkefietje – aanleiding: Lara stond per ongeluk op Zoë's voet – verbrak Zoë spontaan de relatie. Lara was er niet rouwig om. Ze was vooral opgelucht dat de ellende voorbij was. 'Maar eigenlijk begon die toen pas,' weet ze nu. 

Zonder duidelijke reden bestookte Zoë haar nog diezelfde dag met berichten en belletjes. 'Het leek alsof ze ineens besefte hoeveel ze op mij geleund had. Ik was haar houvast, en die was ze nu kwijt.' De weken die volgden belde ze zo'n vijftig keer per dag en stond ze vaak spontaan voor de deur. 'Als ik niet opendeed, probeerde ze me af te luisteren en door het kijkgaatje te spieken. Ze wilde weten waar ik mee bezig was. Grip houden op mijn leven.' Als Lara het huis verliet, achtervolgde Zoë haar. 'Dan riep ze dat ik te veel verdiende en dat ik haar geld moest geven. Soms gaf ik eraan toe, in de hoop weer een paar uur van haar af te zijn.'

Benieuwd hoe het verhaal van Lara en Zoë is afgelopen, wat recherchepsycholoog en auteur van het boek Stop stalken over vrouwelijke stalkers te zeggen heeft, en wat volgens gz-psycholoog Esmeralda Drost van Fier de heftige gevolgen van stalking zijn? Je leest het hele verhaal in &C's decembernummer dat nu in de winkels ligt, of haal 'm hier online: