Herken je dat gevoel? Nu je in de dertig bent, moet het toch echt gaan gebeuren. Die carrière moet eindelijk vorm krijgen, die partner moet worden gevonden en kinderen staan ook op de planning. Maar hoe en wanneer? Je voelt stress en druk en ziet door de bomen het bos niet meer. What to do? Laten we je alvast geruststellen: het hoeft niet allemaal nú. Dat zit misschien vastgeroest in ons denken, maar is niet realistisch. Onze generatie is immers de vorige niet.

Quita Muis is socioloog en verbonden aan Tilburg University. Ze deed onderzoek naar waardenontwikkeling. 'Als je het praktisch bekijkt, is het helemaal niet zo gek dat dertigers vaak dat koophuis nog niet hebben,' zegt ze. 'Het is in deze tijd nu eenmaal veel moeilijker om een vast contract te krijgen, kapitaal op te bouwen en een huis te kopen. Dus chill, het ligt niet aan jou.' Daarbij is het maar net met wie je je vergelijkt. De generatie van je grootouders was doorgaans al op hun twintigste getrouwd en bleef pakweg veertig jaar bij dezelfde baas. Dus ja, zij hadden hun leven al vroeg 'op orde'. 'Maar als je jezelf vergelijkt met vrienden zie je dat zij waarschijnlijk tegen hetzelfde aanlopen als jij.'

Lees ook: Waarom vind ik goed voor mezelf zorgen zo saai en burgerlijk klinken?

We ontwikkelen onszelf volgens de socioloog dan ook anders dan de generaties hiervoor. 'We blijven steeds langer thuis wonen en daardoor worden we later volwassen. Ook hebben we meer controle over ons leven dan decennia geleden. Dat begon al in de jaren zestig met de komst van de pil, en tegenwoordig hebben we nog veel meer invloed op hoe we ons leven willen indelen. Dat betekent: keuzes maken. En omdat er legio opties zijn, kan dat lastig zijn.'

We worden ook steeds ouder. Dat zorgt ervoor dat een en ander verschuift, aldus Muis. Niet alleen grote levenskeuzes worden steeds langer uitgesteld, ook de pensioengerechtigde leeftijd verschuift bijvoorbeeld. 'Vijftig is het nieuwe dertig, zeg maar. Liepen we vroeger op ons twintigste achter de kinderwagen, nu feesten we er op ons vijfendertigste nog flink op los en leiden we een leven alsof we puber zijn. Is dat erg? Nee.'

Hoe ouder, hoe rustiger Maar ik wil kinderen! denk je nu misschien. En ja, we kunnen er niet omheen: biologisch gezien zijn er risico's verbonden aan zwanger worden na je vijfendertigste. Zo neemt je vruchtbaarheid na die leeftijd af (de kans dat je zwanger wordt is tien tot twintigprocent per cyclus als je tussen de twintig en dertig jaar bent, met achtendertig jaar is dit tien procent) en de kans op een kind met het syndroom van Down neemt iets toe (met vijfendertig jaar zijn heter drie tot negen per duizend, met veertig jaar twaalf tot zesendertig).

Maar dat betekent niet dat een kind krijgen onmogelijk is. Onze eigen Chantal was veertig toen ze zoon Bobby kreeg, Katja Schuurman kreeg op haar vijfenveertigste dochter Coco Loulou en Eva Jinek is onlangs op haar vijfenveertigste bevallen van dochter Salo Leonora. Soms loopt het leven nu eenmaal anders dan je in je hoofd hebt, maar dat betekent niet dat alle kansen meteen verkeken zijn. Daarbij heeft later een kind krijgen ook voordelen. Als je ouder bent, ben je over het algemeen rustiger en zelfverzekerder en heb je doorgaans meer te besteden dan toen je in de twintig was. Dat zorgt voor minder stress, waardoor je een gezelligere ouder bent.

Lees ook: Chantal over laatbloeiers: 'Je bent geen loser als je als dertiger zoekende bent en je shit niet voor elkaar hebt'

Carolien Gravesteijn is lector ouderschap en ouderbegeleiding aan Hogeschool Leiden. Volgens haar zorgt later ouderschap er niet alleen voor dat je meer levenservaring hebt, maar kan het zelfs een positieve invloed hebben op het welzijn van je kind. 'Uit onderzoek is gebleken dat een goede voorbereiding op het ouderschap ervoor zorgt dat je als ouder zelfverzekerder bent,' zegt ze. 'Voorbereiden kan betekenen dat je veel informatie tot je neemt door middel van bijvoorbeeld boeken over ouderschap, maar het zit 'm ook in levenservaring en de ervaring die je opdoet met kinderen van broers, zussen of vrienden.'

Tja, als je ouder bent, is de kans daarop nou eenmaal groter. 'Ouders die zich voorbereid voelen, staan doorgaans steviger in hun schoenen, hebben een warmere relatie met hun kinderen en hebben betere levensvaardigheden, zoals omgaan met stress, het vragen van hulp en het kunnen organiseren en plannen.' Er kunnen ook nadelen aan later ouderschap zitten. 'Het kan zijn dat je zó naar een kind verlangt, dat je je kind overbeschermd opvoedt,' zegt Gravesteijn. 'Maar daar is voor zover ik weet geen onderzoek naar gedaan.'

Alles kan Oké, so far so good, dus. Dat geeft lucht. Maar waarom willen we aan de ene kant graag dat gezin en dat koophuis, maar lukt het ons aan de andere kant vaak niet om knopen door te hakken? Keuzes te maken? Want ja, zeg nou zelf: waar wil je eigenlijk wonen, in de stad of op het platteland? Dat ene huis, is dat nu echt hét droomhuis? En de partner die je nu hebt is leuk, maar is hij of zij een blijvertje? En kinderen, wanneer is het de juiste tijd daarvoor? Moet niet eerst die carrière beter op orde zijn? Of is het beter om toch eerst nog een master te volgen? Pff, het is om doodmoe van te worden.

Voor psycholoog Nienke Wijnants is dat heel herkenbaar. Ze deed onderzoek naar het dertigersdilemma en begeleidt twintigers en dertigers die last hebben van keuzestress. Haar conclusie: we hebben té veel keuzes. 'Er werd altijd gedacht dat de 'keuze reuze' is, maar dat blijkt niet zo te zijn,' zegt ze.

Benieuwd naar hoe dat precies zit, en hoe je het best met die enorme tijdsdruk om kunt gaan? Dát lees je in &C’s aprilnummer 'Fuck it, dan ben je maar een laatbloeier' die nu in de winkels ligt, of haal 'm vast hier: