Alle stresskippen verzamelen: 8 signalen dat je cortisol (te) hoog is

Eh, cortisol? Het stresshormoon cortisol wordt in de bijnieren aangemaakt om je klaar te stomen voor een gevaarlijke situatie. 'Het produceren van dit hormoon is normaal. Dit stamt uit de oertijd, toen moest je elk moment in staat zijn om te kunnen vechten of vluchten. Wanneer je jezelf in een stresssituatie bevindt, gaat je lijf in de fight or flight-modus en komt er cortisol vrij,' legt Bauke uit. Dat is dus niet per se slecht, maar net als een glas wijn te veel drinken bij het avondeten, is te veel van iets nooit goed. Daar komt bij dat stress tegenwoordig, meer dan ooit, voor het oprapen ligt. Denk aan gedoe op je werk, daarnaast nog een gezin moeten runnen, ruzie met je partner of overspoeld worden door al die prikkels uit je telefoon. Allemaal triggers voor extra cortisol.

Lees ook: Dit simpele trucje helpt volgens een psycholoog tegen stress (en duurt nog geen 10 seconden)

Hoe weet je of je cortisolgehalte te hoog is? Te veel van het stresshormoon zorgt volgens Van Roy voor vervelende klachten. Op deze signalen kun je onder andere letten:

1. Je wordt vaak wakker en bent de hele dag moe 'Je cortisol en melatonine, het slaaphormoon zijn sterk aan elkaar verbonden, als je te veel cortisol hebt maak je minder melatonine aan, en andersom. Om drie uur ’s nachts begint van nature je cortisol te stijgen en je melatonine te dalen, ’s ochtends ‘piekt’ je cortisol wat zorgt voor dat ‘yes ik ben actief en wakker gevoel’, maar als je al een te hoog cortisolgehalte hebt dan is je cortisol om drie uur zo hoog, dat je er ook echt wakker van wordt.'

2. Je hebt haarverlies of je haar wordt steeds dunner Om cortisol aan te maken hebben je nieren vitaminen en mineralen nodig, die halen ze uit je voeding en lijf. Omdat je door cortisol overleeft ziet je lichaam dit als een levensbehoefte, en laat het toe dat al die goede stoffen naar je bijnieren gaan, in plaats van je mooie lokken.

3. Gewicht verliezen gaat moeilijk Een verhoogde cortisolwaarde stimuleert de vrijzetting van glucose (het suikermolecuul in je lichaam, dat je energie geeft). Die extra glucose zou je bijvoorbeeld nodig hebben als je moet vluchten of je baas een kopje kleiner moet maken nadat zij je een bak met stress bezorgt. Dat ga je natuurlijk niet echt doen, dus die extra suiker wordt niet gebruikt en vervolgens omgezet in vet. En dat vet, dat blijft zitten. Hallo vetlaag die we moeilijk wegkrijgen.

4. Je hebt last van brainfog 'Omdat je bijnieren dus die vitaminen en mineralen stelen, raak je minder alert, kan je minder goed nadenken en slaap je slecht doordat je slaapritme in de war raakt. Daar komt je brainfog vandaan. Je ervaart dan geheugenverlies en kan je moeilijk concentreren,' aldus Van Roy.

5. Je darmen zijn vaak van slag We zeiden het net al: om te vluchten of te vechten heeft je lichaam dus suiker en ook zout nodig. Om zoveel mogelijk binnen te krijgen doen je darmen wat slims, legt Van Roy uit. 'Ze zetten een soort 'poorten' open om veel van die stoffen binnen te krijgen. Alleen krijg je daardoor ook onverteerde en niet volledig verteerde stoffen binnen, zoals gluten. Er kunnen zelfs biologische ziekteverwekkers doorheen glippen. Al die dingen horen niet in je lijf thuis en ja hoor, je krijgt last van je buik.'

Lees ook: Dat je ouder wordt van stress wisten we al, maar wist je ook dat je dat zo weer terug kan draaien?

6. Je hebt (meer) acne en donkere kringen onder je ogen Je kan elke dure crème onder de zon gebruiken, maar die vervelende puisten kunnen ook door je cortisolgehalte komen. 'Doordat je darmen meer doorlaten, springt je immuunsysteem in actie. Je bent zo ook gevoeliger voor ontstekingen en voilà daar is de acne.' Naast die vervelende puisten, kun je ook last hebben van donkere kringen. Door de mindere bouwstenen en de afbraak van collageen wordt je huid dunner en zie je de wallen beter, en dat slaaptekort van hierboven maakt de boel ook niet beter.

7. Je hebt een opgezwollen gezicht Heb je weleens gehoord van een moonface? Zo noem je het als je te veel vocht vasthoudt, je vetverdeling verandert en je gezicht opzwelt door te veel cortisol... Oh, en nog wat slecht nieuws: vooral vrouwen hebben hier last van. Van Roy: 'We zien dat vrouwen door een verhoging van hun vetpercentage meer oestrogeen aanmaken door het cortisol, dan hou je nog extra meer vocht vast.'

8. Je hebt snel blauwe plekken 'Als je lang last van hebt van verhoogde cortisolwaarders, worden je bloedvaten dunner. Doordat de vaatwandjes dunner worden, raken ze sneller beschadigd bij een val. Hierdoor krijg je dus sneller blauwe plekken.'

Vertel eens, wat kunnen we ertegen doen? Er is geen quick fix, aldus de diëtist: 'Je krijgt deze klachten niet na een keer wat onrust voor een examen. Het is daarom belangrijk om erachter te komen wat precies in je leven zorgt voor deze stress. Komt het door je werk, of een onstabiele vriendschap? Het kan ook wat anders zijn, heel intensief sporten, lage calorieën-dieet of het toepassen van intermittent fasting verhoogt bijvoorbeeld ook je cortisol. De samenstelling van je maaltijd en wanneer je eet is ook cruciaal bij dit soort problematieken. En koffieliefhebbers, drink je koffietje niet op een nuchtere maag, dat is echt olie op het vuur gooien. Probeer ook eens wat ademhalingsoefeningen, dat geeft je lichaam het gevoel dat je veilig bent en niet hoeft te vluchten. Er staat geen tijger achter je.' Meer weten over cortisol? Op haar Instagram @thebalanceddietician en in de podcast Wellness Wijven op Spotify en YouTube bespreekt Van Roy alle ins en outs over dit onderwerp.