Verplicht seks hebben omdat je partner dat zo graag wil, de sfeer anders te snijden is of het keihard opgeëist wordt: het komt vaker voor dan je denkt en is natuurlijk van de zotte.

'Seks begon me steeds meer tegen te staan,' vertelt Julie (38, tien jaar getrouwd). 'Het voelde als een verplichting. Ik was doodmoe, moest alle ballen in de lucht houden: kinderen, huishouden, werk. Het enige waar ik naar verlangde was rust als ik in mijn bed lag. Het erge was: mijn man begon de druk dan op te voeren. Eerst subtiele hints dat hij seks wilde, er vervolgens gewoon keihard om vragen en als ik het niet op kon brengen, werd hij zo chagrijnig dat de sfeer thuis om te snijden was. Vaak gaf ik uiteindelijk maar toe, om van het gezeik af te zijn. Maar het voelde allesbehalve oké.'

Nicolien (40) herkent dit: 'Ik heb twintig jaar een relatie gehad. Als er een week geen seks was, raakte mijn vriend geïrriteerd, begon hij ruzie te zoeken en zei hij dat we echt een probleem hadden: dat ik aseksueel was en dat zijn vorige partners elke dag zin hadden. Toen we elkaar leerden kennen was ik heel jong, ik had bijna geen ervaring met seks en relaties. Hij was tien jaar ouder en ik keek tegen hem op. Steeds vaker ging ik denken dat er met mij iets verkeerd moest zijn, want hij had wel altijd zin. Ik ben zelfs naar een dokter geweest om te checken of er soms 'iets niet goed was' met mijn hormonen.' Toen Nicolien erover sprak met vriendinnen bleken zij soortgelijke ervaringen te hebben. 'Een vriendin zei dat ze 's morgens vroeg gewoon met haar man de douche in dook en hem dan een handjob gaf of hem pijpte. Dat was binnen een paar minuten gebeurd en dan kon zij weer door met haar dag. Een andere vriendin vertelde dat ze tegen haar man zei: 'Oké, ga je gang, maar ik blijf wel mijn boek lezen.' We hebben hier ontzettend om gelachen, maar de situatie was natuurlijk te triest voor woorden.'

Relatietherapeut Roos Boer herkent dit uit haar praktijk. 'Dit komt met name bij heterokoppels voor. De dynamiek tussen man en vrouw is anders dan tussen twee vrouwen of twee mannen. Mannen zijn van nature jagers, willen zich voortplanten, terwijl vrouwen die behoefte minder hebben. Zeker als er kinderen zijn. De partner die graag intimiteit wil, gaat uit frustratie dreigen en opeisen. Dat is allesbehalve goed. Seks tegen je zin is niet oké. Ook niet in een relatie. Niet alleen hoef je lichamelijk niets te doen waar je niet achter staat, het opeisen en verwijten maken leiden uiteindelijk tot niets. In een verwijtende sfeer gaat de ander in de verdediging. Je komt in een impasse.'

Ook psycholoog en relatietherapeut Jean-Pierre van de Ven vindt het opeisen van seks veel te ver gaan. 'Dit is non-communicatie. Ergens recht op hebben? Iets opeisen? Waar ben je mee bezig, denk ik dan. Je ondermijnt daarmee alleen maar je relatie.'

Begin van het einde Oké, maar wat te doen? De man van Ellemieke (35, was tien jaar getrouwd) zei letterlijk 'dat hij er recht op had' als ze aangaf geen zin te hebben. Uiteindelijk besloot Ellemieke om 'bokavonden' in te stellen. Om de week op zondagavond had ze seks met haar man. 'Hij riep het al jaren: hij had rechten. Dat ik niet wilde, omdat onze relatie verder heel stroef verliep, was niet aan de orde. Uiteindelijk deed ik het maar, puur om van het gezeur af te zijn. De ene keer was het goed, kon ik erin meegaan, de andere keer was het knop om en gaan. Daarna was hij altijd in een beter humeur. Heel bijzonder hoe dat werkte.'

Boer heeft daar wel een verklaring voor. 'Na een orgasme komt er oxytocine vrij, een hormoon dat ervoor zorgt dat je je blij en gelukkig voelt. Die blijdschap is echter van korte duur. Daarna begint het hele circus weer opnieuw.' Ze benadrukt dat het niet goed is als seks opgeëist wordt, maar dat er wel twee kanten aan dit verhaal zitten. 'Iedereen heeft behoefte aan intimiteit, aan een gevoel van verbinding. Degene die om intimiteit vraagt en het niet krijgt heeft verdriet, maar ook degene die het niet kan geven. Van nature willen we ons allemaal geliefd voelen. Zo is het bijvoorbeeld een valkuil om te denken dat mannen alleen maar seks willen. Er is een verschil tussen vrijen en seks. Vrijen heeft meer met intimiteit te maken en ook mannen willen vrijen om verbondenheid te voelen. Nog een vooroordeel is dat mannen altijd zin hebben en vrouwen minder of niet. Ik ken ook genoeg gevallen uit mijn praktijk waarbij de vrouw vaker zin heeft dan de man. Hoe dan ook: als partners elkaar hier niet in kunnen vinden en het gaan 'opeisen', is dat het begin van het einde, want het zijn tekenen dat jullie uit verbinding zijn. Het ontbreken van intimiteit is dat echter ook. Dat is de andere kant van het verhaal. Dan komt vroeg of laat die leuke secretaresse of tennisleraar om de hoek kijken. Investeren in intimiteit is dan ook heel belangrijk.' Want seks, dat hoort erbij volgens de therapeut. 'Als dat niet vanzelf gaat, ontbreekt er een bepaalde vorm van verbondenheid. Vaak draait de familie-bv op volle toeren, de focus ligt vooral bij de kinderen. Maar de ouders vergeten dat ze ook nog man en vrouw zijn. Partners van elkaar. Vaak zie je dat de vrouw zich volledig verliest in het moederschap. Dat is zonde. Ik zeg altijd: gun het jezelf dat je ook nog vrouw mag zijn.'

Maar ja, dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Hoe doe je dat precies?