De wereld staat in de hens. Er woeden oorlogen tussen Israël en Palestina en Rusland en Oekraïne, om nog maar te zwijgen over de humanitaire crises in Congo, Somalië, Jemen, Afghanistan, Ethiopië en Syrië. Natuurrampen volgen elkaar in steeds rapper tempo op, er waren nog nooit zo veel mensen depressief als nu, de inflatie rijst de pan uit en iedereen en z’n moeder gaat vreemd. Geen gezellige binnenkomer, sorry daarvoor, maar we kunnen het niet mooier maken dan het is. Sterker nog: we zouden het hele blad kunnen vullen met dingen die de laatste jaren alleen maar slechter lijken te gaan. Zou best een stunt zijn. 

Je kunt je afvragen of het onderaan de streep daadwerkelijk zoveel slechter gaat, want in tegenstelling tot wat oudere generaties graag verkondigen, was vroeger écht niet alles beter. Maar waar geen twijfel over bestaat, is dat we nu veel meer nieuws tot onze beschikking hebben (thanks hè, smartphone) en het steeds slechter trekken. Waar in 2017 volgens het Reuters Instituut voor de Studie van Journalistiek 29 procent van de mensen het nieuws regelmatig vermeed, lag dat percentage in 2022 al op 38 procent. Het grootste gedeelte zei dat te doen omdat ze er te verdrietig van worden, maar er bestaan meerdere motieven, zegt Kiki de Bruin, communicatiewetenschapper en promovendus op het onderwerp nieuwsmijding. 'Denk aan wantrouwen, ontevredenheid over hoe het gebracht wordt, mensen die het simpelweg te druk hebben of mensen die zich niet gerepresenteerd voelen door het nieuws. Dat laatste merken we vaker bij vrouwen, jongeren en mensen met een andere culturele achtergrond.' Wat in ieder geval níét klopt, is het vooroordeel dat alle nieuwsmijders laagopgeleid, niet maatschappelijk betrokken en niet politiek geïnteresseerd zijn. De Bruin: 'Je ziet juist best veel verschillen onder nieuwsmijders.' Lees ook: Chantal over de wereld waarin we leven: 'Ik ben zo ontzettend dankbaar voor Bobby's onwetendheid'

Kop in het zand Als jij ook weleens de neiging hebt om je telefoon in een hoek te smijten en de dekens over je hoofd te trekken, dan ben je dus niet de enige. Al moet hier natuurlijk wel een enorm privilege erkend worden, want dat we überhaupt een keuze hebben in hoeveel slecht nieuws we in ons leven toelaten is een ongelooflijk voorrecht. Anderen léven dat slechte nieuws. Daar zit ook meteen de crux: het voelt voor veel mensen niet goed om hun kop helemaal in het zand te steken. Daarbij is het vanuit maatschappelijk oogpunt niet bepaald wenselijk om politieke, economische en culturele ontwikkelingen massaal de rug toe te keren. Nieuws houdt ons op de hoogte, verbreedt onze kennis, verbindt ons met elkaar en de rest van de wereld, helpt ons meningen vormen en is daarmee van levensbelang voor onze democratie. 'Je wil natuurlijk niet dat mensen enkel bronnen gebruiken die desinformatie verspreiden. Dat wordt gevaarlijk,' aldus De Bruin.

Dus ja, wat te doen? Hoe blijf je op de hoogte op een manier die ook je mentale gezondheid op peil houdt? We vroegen het Lidewy Hendriks, psycholoog bij organisatie Mind Korrelatie, die regelmatig cliënten op de bank heeft die hiermee worstelen.  Het is niet gek als het nieuws je negatief beïnvloedt 'Dat is zelfs heel normaal,' aldus Hendriks. Al zolang nieuws bestaat, maken brengers gretig gebruik van de negativiteitsbias, die stelt dat ons brein veel actiever reageert op negatief dan op positief of neutraal nieuws. Die reflex hebben we te danken aan ons overlevingsinstinct, omdat negatief nieuws vaker gevaar betekent en we daarbij uit de buurt willen blijven. 'Er gaat dan een alertheid aan, waarna je lichaam zich klaarmaakt om te vluchten, vechten of bevriezen,' legt ze uit. 'Je maakt adrenaline aan en je bloeddruk en hartslag worden verhoogd, zodat je actieklaar bent. Hetzelfde gebeurt onbewust als je leest over dreigingen, vooral als die dicht bij huis zijn.' Kortom: het nieuws geeft ons stress. Journalisten die willen dat je specifiek hún stuk leest spelen daar slim – of zoals Hendriks zegt: lullig – op in door de ene kop nog dreigender dan de andere te maken. Dus dat jij getriggerd wordt door iets wat als doel heeft om jou te triggeren? Dat is vrij logisch. Begin vanuit een nulpunt Vervolgens zit er, als je het nieuws wil blijven volgen, maar één ding op: doseren. Hendriks adviseert daarbij vanuit een nulpunt te beginnen. 'Kijk van daaruit wat verschillende hoeveelheden nieuws met je doen en zoek voor jezelf de grens op. Wat heb je nodig om te weten wat er speelt, maar tegelijkertijd mentaal gezond te blijven?' Voor de een werkt het om pop-ups uit te schakelen en een beperkt aantal nieuwsmomenten op een dag in te lassen, terwijl het 'm bij de ander zit in specifieke onderwerpen. Merk je dat bepaalde thema's je simpelweg te angstig maken, ongeacht de mate waarin je ze tegenkomt? Dan zou je gebruik kunnen maken van zogeheten news aggregators, die je nieuwsfeed voor je filteren. Pas op met koppen en details Wat voor iedereen een goed advies is, is om je niet te veel te laten (mis)leiden door koppen en gruwelijke details of statistieken. We vallen in herhaling, maar die koppen zijn nou eenmaal gemaakt om je te triggeren en details missen vaak context. Zo publiceerde Integraal Kankercentrum Nederland afgelopen september dat de kans op kanker gestegen was, waarna alle grote kranten en nieuwsplatforms kopten: 'Eén op de twee Nederlanders krijgt kanker.' Oftewel: acute paniek. Maar wedden dat die paniek weer wat wegzakt als we erbij vertellen dat de voornaamste verklaring voor die stijging is dat we steeds ouder worden en kanker vooral op latere leeftijd voorkomt? Laat je gevaarradar dus niet meteen op hol slaan en ga vooral op zoek naar de nuance.

Wat Hendriks nog meer aanraadt? En wat nieuwsmijder Daniëlle en nieuwsjunk Colinda over deze kwestie te zeggen hebben?