Postnatale depressies bij mannen: het komt vaker voor dan je denkt

Toch is het zo. Waar bij vrouwen zeven tot twintig procent te maken krijgt met depressieve gevoelens na de geboorte van een kind, ligt dat percentage volgens psychologisch vakblad Vroeg bij mannen ook tussen de vijf en tien procent. Iets lager dus, maar alsnog aanzienlijk dicht bij elkaar. Het echte percentage zou zelfs nog wat hoger kunnen liggen, aangezien onderzoek naar postnatale depressies bij mannen nog in de kinderschoenen staat. Lees ook: Hoe word je niét zo'n zeikouder die juffen opzadelt met extra taken?

De juiste term Voordat we dieper ingaan op het hoe en wat, is het nodig het even over de term postnatale depressie te hebben. Postnataal betekent namelijk 'na de geboorte', en verwijst daarmee officieel naar de gezondheid van de baby, na die geboorte dus. Om de gesteldheid van de moeder te duiden wordt postpartum gebruikt, wat 'na de bevalling' betekent. Eigenlijk is de correcte term dus postpartum depressie, maar in de volksmond wordt vaker gesproken over postnatale depressie. En wij zijn de moeilijkste niet, dus dan gebruiken wij die begrippen ook gewoon door elkaar. Er bestaat overigens ook nog zoiets als een perinatale depressie, wat verwijst naar het hebben van depressieve klachten tijdens de zwangerschap én de tijd na de bevalling. Weet je dat ook weer.

Er is nog wel wat discussie gaande of de termen postnataal en postpartum ook op mannen van toepassing zijn, maar er komt hoe dan ook meer aandacht voor het verschijnsel bij het mannelijk geslacht. Mocht je je afvragen waarom er in onderzoeken telkens over mannen wordt gesproken en niet over een inclusievere benaming: er is nog te weinig beschikbaar wetenschappelijk onderzoek naar andere partners dan mannelijke.

Alles verandert Goed, terug naar postnatale depressies. Die kunnen allerlei oorzaken hebben. Zo zijn er de lichamelijke factoren als veranderingen in je hormoonhuishouding, een verkeerd evenwicht in vitamines en mineralen, ernstige vermoeidheid en natuurlijk erfelijkheid. Ook kan het uit iets psychischs voortkomen, bijvoorbeeld omdat je te veel van het ouderschap verwacht, hele hoge eisen aan jezelf stelt en je emoties moeilijk kan tonen. En dan zijn er ook nog een hoop sociale factoren die mee kunnen spelen, zoals relatieproblemen, een slechte relatie met je eigen ouders, veeleisende familie, weinig steun van je omgeving krijgen, culturele factoren, financiële problemen en het moeten combineren van een ouder zijn met een baan en het huishouden. Er verandert ontzettend veel. Of zeg maar gerust: alles.

Eigenlijk is het gek dat postpartum depressies bij vaders zo'n onderbelicht onderwerp zijn, vinden experts, als je kijkt hoeveel van deze factoren ook op hen betrekking kunnen hebben. Dat geldt vooral voor de sociale veranderingen. Tientallen jaren geleden waren de verdelingen in veel huishoudens nog een stuk traditioneler, maar tegenwoordig zijn de meeste mannen meer betrokken bij de opvoeding. Die huilende baby halen zij 's nachts net zo goed uit bed. 'Dat vraagt om een forse aanpassing,' vertelt psycholoog Louis Tavecchio aan Vroeg. 'Mannen hebben ten opzichte van toen minder tijd voor zichzelf en voelen zich schuldiger als ze die tijd wel nemen. Ook speelt mee dat bij mannen vaak een competitieve sfeer heerst op werk, en er veel van hen wordt gevraagd.' Een aanpassing dus. Een terechte, als je het ons vraagt, maar een aanpassing.

Ook de psychische veranderingen kunnen even goed voor mannen gelden, evenals een deel van de lichamelijke factoren. Mannen krijgen zelfs te maken met hormonale veranderingen, zo ontdekte de Amerikaanse Northwestern University. Onderzoekers kwamen erachter dat bij jonge vaders, en dan vooral bij mannen die heel betrokken zijn bij de zwangerschap en veel tijd doorbrengen met hun kinderen, het testosteronniveau daalt. Psychiater Mijke Lambregtse - Van den Berg bevestigt dit in gesprek met RTL Nieuws. 'Hun testosteron gaat omlaag en hun prolactine en oxytocine neemt toe. Wat de effecten daarvan zijn, is nog niet goed onderzocht. Mogelijk kunnen ze daardoor beter voor hun kind zorgen, maar het maakt ze mogelijk ook vatbaarder voor angsten en zorgen.' Lees ook: Geil, zo'n bevallen vrouw: 'Ik had een intense drang om heel veel seks met haar te hebben'

Niet bespreekbaar Pittige klus voor beide ouders dus, zo'n kind op de wereld planten. Wat daarnaast nog voor mannen op de loer ligt, is dat depressieve gevoelens bij hen sneller over het hoofd worden gezien. Bij moeders uiten die gevoelens zich sneller in veel in bed kruipen of in huilen uitbarsten, terwijl mannen de neiging hebben om vluchtgedrag te vertonen. Uiteraard is dit gegeneraliseerd, maar zij ervaren meer onrust en verliezen zich sneller in werk en verdovende middelen. Naar buiten treden met hun klachten doen ze ook niet graag. Vrouwen ook niet, zo'n twintig tot vijftig procent praat er liever niet over volgens een Zweeds onderzoek uit 2017, maar mannen nog minder. 83 procent houdt hun lippen stijf op elkaar.

Riskant, vindt Lambregtse - Van den Berg, om het niet bespreekbaar te maken. 'Voor jezelf, maar ook voor je kind: uit onderzoek blijkt dat depressieve vaders twee keer zo grote kans hebben op een huilbaby en dat de kans bestaat dat hun kinderen zich emotioneel en rationeel minder goed ontwikkelen. Blijf daarom niet rondlopen met je sombere gevoelens: de eerste tijd met je kind is een veel te kostbare periode.'

En zo is het maar net. Of je nu man, vrouw, iets daartussen of iets daarbuiten bent.