'Ik mocht ieder moment stoppen, dat hebben ze me echt op het hart gedrukt,' vertelt Anneroos de Wit (34). Ze ziet er opgewekt uit en knijpt haar lichtblauwe ogen dicht terwijl ze zich het ­moment probeert te herinneren waarop ze haar nicht haar eicellen aanbood.

Anneroos' avontuur begint in 2019. Op een dag pakt ze de telefoon en besluit haar nicht te bellen. Of ze haar eicellen mag doneren? 'Ze waren echt overdonderd,' lacht Anneroos. 'Ik wist natuurlijk dat mijn nicht een kinderwens had. Ze zat vervroegd in de overgang en had met haar man al twee keer zonder succes een ivf-traject doorlopen. Maar ik durfde er eigenlijk nooit naar te vragen. Toch bleef de gedachte dat ze misschien ongewenst kinderloos zou blijven door mijn hoofd spoken. Toen na mijn bevalling mijn menstruatie weer regelmatiger werd, heb ik het aangeboden. Dit voelde echt als iets wat ik moest doen, móést aanbieden.'

Hoewel het aanbod uit de lucht kwam vallen, besloten ze er al snel met z'n drietjes voor te gaan. 'In mei 2019 voerden we het intakegesprek en in augustus zette ik de eerste prik,' legt Anneroos uit. En die was lastiger dan gedacht. 'Ik heb een naaldenfobie. Bij de gedachte aan een naald alleen al krimp ik ineen. Zo ben ik tijdens een vaccinatie al eens flauwgevallen. Mezelf een ­aantal weken lang dagelijks een spuit geven, was dus echt een uitdaging. Vooral de allerlaatste injectie was heftig. Die moet je 36 uur voor de eicelpunctie zetten, zodat de follikels (het blaasje waarin de eicel groeit, red.) loslaten. Dat was echt een indrukwekkende naald. De tranen biggelden over mijn wangen en ik heb zeker een halfuur nodig gehad om hem te injecteren.' Ze lacht nerveus terwijl ze terugdenkt aan het ­moment. Nog altijd wordt Anneroos lijkwit bij de gedachte aan een naald.

Niet appeltje-eitje 'Eicellen doneren is allesbehalve gemakkelijk. De donateur moet deels een ivf-traject doorlopen en een eicelpunctie ­ondergaan,' vertelt Nicole Beckers, arts voortplantingsgeneeskunde bij TFP Medisch Centrum Kinderwens Leiderdorp. 'Met hormooninjecties worden meerdere eicellen tot rijping ­gebracht. Dat is voor sommige vrouwen een drempel om te doneren.' Als wensouder kun je bijna niet anders dan je blik richten op je omgeving. Je tot een eicelbank wenden, is ­(bijna) niet realistisch anno 2023.

Een snelle rondvraag bij Nederlandse eicelbanken levert treurige resultaten op: ongeveer twaalf vrouwen doneerden hun eicellen aan een eicelbank in 2022. Dat er een gigantisch tekort heerst aan eiceldonatrices, is dan ook een understatement. Dat is ook direct de reden dat je je niet zomaar op de wachtlijst van een Nederlandse eicelbank kunt zetten. 'Wij werken niet met wachtlijsten waar ­iedereen zich voor kan aanmelden,' vertelt Beckers. 'In onze kliniek kunnen mensen zich aanmelden als de wachtlijst weer even opengaat, meestal twee keer per jaar en voor zo'n tien tot vijftien personen – afhankelijk van de voorraad opgeslagen eicellen.'

Veel opties blijven er dus niet over voor wensouders: ofwel zoeken ze zelf naar een geschikte eiceldonateur, ofwel wijken ze uit naar het buitenland, naar Portugal of Spanje bijvoorbeeld. De meeste wensouders wagen het erop bij ­familie of vrienden. En dat kan knap lastig zijn. Niet iedere vrouw in hun omgeving is direct een geschikte kandidaat. Een eiceldonateur moet aan een aantal voorwaarden voldoen. Zo heeft ze – onder andere – bij voorkeur een voltooid gezin of geen kinderwens (meer). 'Er bestaat namelijk een heel kleine kans dat haar vruchtbaarheid afneemt,' aldus Beckers. Alsof een donateur vinden nog niet moeilijk genoeg was... Vind je dan toch een geschikte kandidaat, dan is het nog maar afwachten of ze haar eicellen wil doneren. Anneroos: 'Je vraagt nogal wat van iemand, zowel fysiek als mentaal. Je gaat toch een aantal maanden zo'n traject in.'

Barmhartige samaritanen 'Gelukkig duurt het traject niet langer dan twee maanden,' vertelt Anneroos verder. De kleur keert langzaam weer terug op haar wangen. 'Ik had het soms echt moeilijk tijdens het traject, maar tegelijkertijd voelde ik ook een ongekende drive om door te zetten. Ik kwam in een mentale staat terecht ­waarin ik maar een doel voor ogen had, want wat is een aantal weken ongemak op een leven lang ongewenst kinderloos?'

Ook Kim Musk (27) volgde deze samaritaanse gedachtegang. Zij doneerde in februari dit jaar haar eicellen, maar speelde al langer met het idee. 'Twee jaar geleden, toen ik nog als fotograaf werkte, fotografeerde ik een gezin waarvan de moeder zwanger was geraakt dankzij eiceldonatie. Het onderwerp ­intrigeerde me direct. Ze vertelde me dat er een ontzettend tekort aan donaties is. Hoewel ik er eigenlijk niet bekend mee was, bood ik direct aan om me daar eens in te verdiepen als ze toevallig nog wensouders kende die een donateur zochten.' Een aanbod waar verder niks meer van kwam, tot ze ­afgelopen zomer een berichtje kreeg. 'De wensmoeder van de fotoshoot kende iemand die nog op zoek was naar een eiceldonateur. Ze vroeg of ik nog voor het idee openstond,' gaat Kim verder. 'Van het een kwam het ander en al snel stond een ontmoeting met de wensouders op de planning.'

Liefde op het eerste gezicht 'We wisten allemaal wat de reden was van onze ontmoeting, dus het was echt aan mij om te beslissen of ik het wilde doen of niet,' herinnert Kim zich. 'Ik was best wel nerveus, maar zodra ik hen ontmoette, was ik om. Alle twijfels verdwenen als sneeuw voor de zon. Ik voelde direct dat de baby goed terecht zou komen en opgevoed zou worden door twee ontzettend zorgzame mensen.' En daarna ging het als een speer.