Onverwachts zwanger: Mariekes menstruatiecup trok ongemerkt haar spiraal mee

Body & Mind

Onverwachts zwanger: Mariekes menstruatiecup trok ongemerkt haar spiraal mee

Redactie
Door

Redactie

Gepubliceerd op

2 januari 2023 om 20:00

Bron / Fotografie

tekst Jessica Sindelka, beeld Tom ten Seldam

Gepubliceerd op

2 januari 2023 om 20:00

Bron / Fotografie

tekst Jessica Sindelka, beeld Tom ten Seldam

Een tweede kind? Marieke was er nog niet over uit. Ze heeft de keuze ook nooit hoeven maken: dat deed de menstruatiecup voor haar.

Een baan, een auto voor de deur en een mooi huis met genoeg slaapkamers. Op papier was er voor Marieke den ­Engelse (37) in 2018 geen reden om níét voor een tweede kind te gaan. Toch had ze haar twijfels. 'Ik had een rotzwangerschap gehad. Mijn driejarige zoontje was druk en sliep slecht. Ik vond het moederschap pittig. Wilde ik dit nog wel een keer?' Een jaar daarvoor had ze haar Mirena-spiraal laten vervangen door een koperen variant om even van de hormonen af te zijn. Sindsdien was haar menstruatie heviger geworden. Een reden voor Marieke om te beginnen met de menstruatiecup – het buigzame bekertje dat toen net een beetje bekendheid kreeg bij het grote publiek. Als ze ermee in de weer was, checkte ze meteen of ze de touwtjes van haar spiraal nog voelde zitten. Niet dat daar enige aanleiding voor was. Gewoon, uit voorzorg. 'Ik kon de draadjes altijd goed vinden met mijn vingers. Tot ik ze op een dag kwijt was. Ik voelde alleen een gek hard stukje.' Het zat haar niet lekker, dus ging Marieke naar de huisarts. 'Die heeft met een eendenbek gekeken, maar zag niets vreemds.' Een echo maken was niet nodig, zei hij. 'Ik weet nog dat ik dat opmerkelijk vond, maar maakte me er verder niet te druk om. Hij zal het wel weten, dacht ik.'

Twee maanden later bleef haar ongesteldheid uit. 'Ik was nog maar nauwelijks overtijd, maar had er geen goed gevoel bij. Mijn man begreep niet waarom ik me zo druk maakte, maar ik moest en zou meteen een zwangerschapstest doen.' Bij toeval trof ze in huis nog een oud exemplaar aan. Ze deed de test en over de uitslag viel niet te twisten: die was – in tegenstelling tot ­Mariekes reactie – over­duidelijk positief. 'Het eerste wat ik dacht was: die spiraal moet er nú uit.' Eenmaal bij de gynaecoloog bleek dat een fluitje van een cent. 'Hij zag met het blote oog het spiraaltje in mijn baarmoedermond hangen,' vertelt Marieke. Ineens begreep ze wat het harde object was dat ze eerder met haar vingers had gevoeld. Hoe was de spiraal daar beland? Alle mogelijke scenario's s­choten in haar hoofd voorbij. Zo ook de menstruatiecup. 'Dat ding heeft een gigantische zuigkracht. ­Misschien had die mijn spiraal wel meegesleurd, dacht ik.' Maar Marieke kon niet op bijval rekenen. 'De verloskundige reageerde een beetje lacherig. Een cup die de spiraal uit de baarmoeder trekt? Nee, dat kon ze zich niet voorstellen.'

Tikkie tricky Inmiddels blijkt dat Mariekes gedachtegang lang zo gek niet was. Verschillende onderzoeken wijzen op een verband tussen het ­gebruik van de menstruatiecup en uitstoting van de spiraal, ook wel expulsie genoemd. Het Nederlands tijdschrift voor obstetrie en gynaecologie (NTOG) publiceerde in december 2021 de ­eerste resultaten van een nog lopend Amerikaans onderzoek dat ruim duizend vrouwen volgt na het plaatsen van een koperspiraal. Bij zeventien procent van de vrouwen die ook een menstruatiecup gebruiken, was de spiraal binnen twee jaar uitgestoten. Onder de niet-cupgebruikers ging het om vijf ­procent. Ook twee andere Amerikaanse onderzoeken uit 2019 waarover NTOG publiceert wijzen op dit risico.

Maar hoe kan een spiraal er ineens uitvallen? Een waarschijnlijke oorzaak is dat de cup soms nog vacuüm gezogen is als hij uit de vagina verwijderd wordt, waardoor hij het spiraaltje mee naar ­buiten trekt. 'Ook kan het dat de touwtjes van de spiraal tijdens het uitnemen van de cup worden ingeklemd. Zo kun je de spiraal per ongeluk meenemen,' legt gynaecoloog Wenche Klerkx uit. Extra tricky is dat de vrouw helemaal niets van de expulsie hoeft te voelen. Je kunt dus ongemerkt je spiraaltje verliezen en onbeschermde seks hebben. 'Veel vrouwen zijn niet van dit ­gevaar op de hoogte.'

Marieke is dan ook niet de enige vrouw in Nederland die dit is overkomen. Het Meldpunt en Expertisecentrum Bijwerkingen Implantaten (MEBI) heeft in nog geen drie jaar tijd 24 meldingen gehad van cupgebruikers die te maken hebben gekregen met uitzakking of (gedeeltelijke) uitstoting van de koperspiraal. Acht van hen zijn zwanger geraakt. Het merendeel van de melders had niet opgemerkt dat de spiraal niet meer op haar plek zat. Het aantal meldingen over de koperspiraal is een stuk hoger dan over haar zusje, de hormoonspiraal. Bijwerkingencentrum Lareb noteerde sinds 2017 vijf gevallen in die laatste categorie. Koperspiralen vallen voor zover bekend niet sneller uit dan de varianten met hormonen. Toch is het volgens gynaecoloog Klerkx heel goed te verklaren dat er meer meldingen over de koperspiraal zijn. 'Vrouwen die hormoonhoudende spiralen gebruiken, hebben veel lichtere bloedingen of zelfs geen menstruaties, ­terwijl gebruikers van de koperspiraal juist extra bloed verliezen.' Het ligt daarom voor de hand dat zij sneller naar de cup grijpen, zoals ook Marieke deed.

Wereld op z'n kop Hoewel er meer onderzoek nodig is om harde conclusies over het gebruik van de cup te trekken, is het volgens Klerkx belangrijk om het onderwerp onder de aandacht te brengen.

Hoe ze dat doet, hoe je de menstruatiecup zo veilig mogelijk gebruikt en hoe het nu met Marieke en haar kindje gaat, lees je in het hele verhaal.

Lees het hele verhaal in &C's januarinummer

6 ,95

delen
Redactie

De &C-redactie bestaat uit enkel vrouwen en iedereen verzamelt wel iets. Katten, memes of dates bijvoorbeeld. Ze slurpen koffie alsof er levens vanaf hangen, verruilen het diner maar al te graag in voor een snackbox van de lokale friettent en dragen heus weleens wat anders dan pastel. Wees maar niet bang.

Wil je ook lezen

Meer van deze auteur