Zes jaar geleden stopte ik van de ene op de andere dag met roken. Een zee van tijd strekte zich voor me uit. Al die seconden, minuten, uren en dagen die ik eerder had verkwanseld aan sigaretten. Innig tevreden, dat wel. Op mijn klapstoel naast de wasmachine, in de tochtige schuur naast mijn huis. Das war einmal, nu moest ik iets anders. De gedachte aan sporten drong zich aan me op, want van stoppen met roken word je dik, toch? Ik trok een paar stoffige hardloopschoenen uit de krochten van mijn kledingkast, jaren eerder opgestuurd door een pr-dame die duidelijk geen idee had wie ze voor zich had. Afkomstig uit een familie waarin sporten werd beschouwd als bezigheid voor mensen die niks beters te doen hadden – waarom op zaterdag langs de zijlijn van een voetbal- of hockeyveld staan als je ook in de tuin kunt werken of de konijnenhokken verschonen? – was de gymles op de middelbare school de laatste keer dat ik mijn opwachting had gemaakt in een lycra legging.

In weerwil van alles trok ik de hardloopschoenen aan en ging rennen. Eerst één minuut, ik dacht serieus dat ik ging sterven. Steken in mijn zij, golf van misselijkheid, duizelig. Maar één minuut werden er drie, toen zeven en voordat ik het wist kon ik een heel kwartier achter elkaar hardlopen. Overmoedig door de gemaakte progressie gaf ik me op voor een bootcamples in het park bij mij in de buurt. Op zaterdagochtend, op het heidense tijdstip van negen uur, natuurlijk stortregende het. Ik was de enige die Happy Socks in plaats van sportsokken droeg in haar soppende schoenen, geen idee had wat een squat of een lunge was (ik verstond lunch en kreeg een visioen van kroketten) en na drie burpees al riep dat ze aan de beademing moest, niet wetende dat er nog zeventien zouden komen. Maar volgens instructeur Ali was dat helemaal niet raar tijdens een eerste keer. Ik moest vooral niet opgeven, gewoon doorzetten, hup, nog drie burpees, dan krijg je vanzelf conditie.

Het c-woord Het was de eerste, maar zeker niet de laatste keer dat het c-woord viel tijdens een sportles. Vraag een willekeurige bootcamper naar de intrinsieke motivatie om zich te laten afbeulen op een nat grasveld en 99 procent kans dat het antwoord is: 'Om aan mijn conditie te werken.' Hardlopers? Idem dito. Zelfs bij een redelijk statische sport als pilates – jaja, ik heb mezelf op verschillende vlakken bijgespijkerd – klinkt het conditiemantra.

Vanzelfsprekend had de term mij eerder bereikt, sterker nog: ik heb nog steeds nachtmerries van de shuttleruntest, de keiharde piepjes, elkaar steeds maar sneller opvolgend. Met als vaste waarde dat ik als een van de eerste leerlingen moest opgeven, omdat op zaterdagochtend rondkuieren met balen hooi en strooi – die konijnenhokken, remember? – op het conditionele vlak blijkbaar minder zoden aan de dijk zet dan achter een bal aan rennen. Maar waarom eigenlijk? Wat valt er onder je conditie en waarom is het zo belangrijk dat je eraan werkt?

De Van Dale geeft drie betekenissen voor conditie. De eerste is: een voorwaarde (onder bepaalde condities), de tweede: een toestand of een lichamelijke gesteldheid, nummer drie betreft: het uithoudingsvermogen. 'Als we het over sporten hebben, dan doelen we met conditie op de lichamelijke gesteldheid,' zegt Matthijs Hesselink, hoogleraar lichamelijke activiteit en metabole gezondheid aan de Faculty of Health, Medicine and Life Sciences aan de Universiteit Maastricht. 'Vaak wordt dat versmald tot het uithoudingsvermogen, waarbij met name je hart- en longfunctie belangrijk zijn. Dat komt omdat je actieve spieren tijdens een sportieve bezigheid meer zuurstof en energiebronnen nodig hebben dan wanneer je in rust bent. Zuurstof en energiebronnen bereiken je spieren via het bloed, wat betekent dat je hart tijdens een fysieke inspanning meer bloed moet rondpompen dan normaal. Is je conditie enigszins op peil, dan kan je hart-longsysteem dit relatief makkelijk aan.'

Relatief makkelijk aankunnen houdt in dit specifieke geval in dat je langere tijd – denk: een uur of langer – actief kunt zijn op een intensiteit die laag of middelmatig is, zoals stevig doorwandelen, fietsen, joggen of zwemmen. Met als voorwaarden dat je nog steeds in staat bent om een kletspraatje te houden, niet buiten adem raakt en ook niet overmatig gaat zweten. 'Bekijk je conditie in wat bredere zin, dan komen daar ook kracht, lenigheid en coördinatie bij kijken,' vult Hesselink aan. 'Het hebben van een relatief hogere spiermassa zorgt ervoor dat je krachtiger wordt, een bepaalde mate van lenigheid zorgt ervoor dat je je gewrichten makkelijk kunt bewegen en coördinatie verwijst naar je mogelijkheid om complexe bewegingen gecontroleerd aan te sturen. Het vereist bijvoorbeeld een goede coördinatie om recht te blijven fietsen terwijl je links over je schouder kijkt omdat er achter je wordt gebeld of om niet te vallen als je al wandelend over een losliggende stoeptegel struikelt.'

Traplopen voor gevorderden Heb je het over een 'goede conditie', dan moet je volgens Hesselink over een degelijk uithoudingsvermogen en een zekere mate van kracht beschikken, niet al te stijf zijn en genoeg coördinatievermogen hebben om dagelijkse taken uit te voeren. 'Dat klinkt niet zo concreet en dat klopt, want of je conditie goed genoeg is wordt ook bepaald door je doel,' aldus Hesselink. 'Wil je aan de Marathon Rotterdam meedoen, dan is het begrip 'goede conditie' van een andere orde dan voor je oma die zo lang mogelijk op zichzelf wil blijven wonen.

Om te checken hoe het gesteld is met je conditie zijn er allerlei functionele tests die je thuis kunt doen.

Journalist Fleur Baxmeier (44) moest conditioneel van ver komen, maar dankzij vele oefenrondjes langs de Vecht hoopt ze dit jaar de Marathon Rotterdam uit te lopen.