Toen ik mijn schoonvader laatst vertelde dat ik voor een tijdschrift werk, dacht hij dat ik met een telelens in de bosjes lig om vreemdgaande BN’ers op de kiek te zetten. Nu is dat verre van wat ik daadwerkelijk doe, maar ik moet hem nageven: een goede roddel op zijn tijd kan ik best waarderen. Dat begon al jong. Op de basisschool was hét pauzegesprek met vaste roddelvriendin K.: wie is op wie en wie heeft ruzie met elkaar? Op de middelbare school verschoof de focus naar onze leraren. Met als toppunt een naschoolse achtervolging van twee leraren om te kijken of onze vermoedens van een beginnende romance tussen hen klopten. Het antwoord: ja. En ze zijn twintig jaar later nog steeds samen. Zie hier: de eerste roddel in dit stuk én het bewijs dat mijn schoonvader een neus voor paparazzi heeft.

Je zou dus denken dat ik helemaal op mijn plek zat bij mijn eerste ‘journalistieke’ baantje bij het roddelblad der roddelbladen: Privé. Maar nee. Begrijp me niet verkeerd: de Hilversumse geheimen die me daar allemaal ter ore kwamen, waren (en zijn) om te smullen, maar ik voel niet de behoefte die wereldkundig te maken. Althans, niet via een blad, artikel, tv-programma of juicekanaal.

Grappen, grollen, gluren De lol zit hem voor mij niet in het zenden, maar in het bespreken. Met mensen die ik ken. Hun reactie zien. Vileine grapjes maken. Verbazing delen. Whatsapp is als mijn persoonlijke juicekanaal, waarin ik word voorzien van mijn dagelijkse dosis roddel en achterklap. Die ene dj? Aan de coke. Die getrouwde regisseur? Had laatst nog een trio. Die vegan fitfluencer? Dol op frikandellen. Maar mijn geroddel beperkt zich niet tot B-, C- en DN’ers. Hoewel het ‘juicegehalte’ stukken minder is, wordt ook het gedrag van vrienden, familie, collega’s en kennissen onder de loep genomen. ‘Vond je haar reactie ook zo vreemd?’, ‘Heb je die twee zien schuren op het personeelsfeest?’, ‘Waarom moet ze nu wéér alle aandacht opeisen?’ Enzovoorts. Om nog maar te zwijgen over het spelletje dat eerdergenoemde vriendin K. en ik spelen: oud-klasgenoten op socials opsnorren, elkaar foto’s van hun volwassen versie sturen en dan raden wie het is. Al dan niet voorzien van het nodige commentaar over kitscherige trouwjurken en gezapige zwangerschapsshoots. Grappen, grollen, gluren. Daar komt ons roddelgedrag op neer. Tot diezelfde vriendin me plotseling doodleuk vertelt dat ze stopt. Met wat? Met roddelen. Ze vindt het niet meer kunnen, houdt er een vieze smaak aan over en wil haar leven beteren. Geen slechte punten, maar toch verzet ik me tegen het idee. Want hallo, bij wie moet ik dan mijn ongezouten mening over futiele zaken en allerhande ergernissen spuien? Toch heeft ze een zaadje geplant. Want wat zou het voor mij doen? Zou het me gelukkiger maken? Een beter mens? Er zit maar één ding op om daarachter te komen: stoppen met roddelen. Minstens een maand. Per direct.

Maar... is dat roddelen? Ik begin vol goede moed en ontvolg alle juicekanalen, kijk niet meer op entertainmentsites en vertel vrienden over mijn experiment. Nog geen uur later krijg ik een appje in ‘de’ groep: ‘Hebben jullie dat huwelijksaanzoek van die influencer gezien?! Wat een verschrikking.’ Mijn hart maakt een sprongetje. Ik wil alles weten: wie is het? Wat is er zo erg aan? Waar kan ik dit zien? Roddeldopamine. En dan bedenk ik me: o nee, niet reageren, telefoon wegleggen, doorgaan waar je mee bezig was. Het voelt nog wat onwennig, maar: ook erg volwassen. Lastiger is het wanneer de grenzen onduidelijker zijn. Een vergadering nabespreken met een collega: is dat roddelen? Temptation Island kijken met vrienden en de kandidaten uitvoerig becommentariëren: is dat roddelen? Klagen over dat vrijgezellenfeest waar je geen zin in hebt: is dat roddelen? Hoe vaak ik de vraag ook stel, duidelijker wordt het niet. Iedereen lijkt namelijk een andere definitie te hebben. De een vindt het al roddelen als het gespreksonderwerp niet aanwezig is, de ander pas als je onzin de wereld in slingert om iemand zwart te maken. Het eerste zou betekenen dat ik al roddel als ik mijn vriend vertel dat mijn vader zijn teen heeft gestoten, het andere dat het pas roddels zijn als ik insinueer dat die beurse teen komt doordat-ie babylama’s schopt. Voor de duidelijkheid: dat is niet het geval.

Ik kom er niet uit, dus vraag ik het de expert. Francesca Giardini is universitair hoofddocent sociologie aan de Universiteit Groningen en gespecialiseerd in roddels en reputatie. ‘Als je twijfelt of iets roddelen is of niet, vraag jezelf dan af: zou ik er niks over zeggen in het bijzijn van de persoon over wie het gaat? Is de persoon met wie ik praat op de hoogte van deze informatie en zou hij/zij/hen het interessant, nuttig of juicy vinden? Als het antwoord op deze vragen ‘ja’ is, betreft het hoogstwaarschijnlijk een roddel.’ Duidelijk. Een vergadering inhoudelijk nabespreken: geen roddelen. Tussen neus en lippen door iets zeggen over de lelijke schoenen van de baas: wél roddelen. Temptation Island becommentariëren: geen roddelen. Vertellen wat je laatst nog over die ene kandidaat zag op een juicekanaal: wél roddelen. Klagen over dat vrijgezellenfeest omdat je geen zin hebt om uit piemelrietjes te drinken: geen roddelen. Klagen over de suffe vriendinnen van de bride-to-be: wel roddelen.

Niks mis mee Dat ik nu weet wanneer iets wel of geen roddelen is, wil niet zeggen dat het minder op mijn pad komt. Laat staan dat ik er beter tegen bestand ben. Waar ik tijdens een etentje met een oud-collega eerst nog braaf haar terloopse opmerking over ‘die ene van hr’ negeer, hang ik twee uur en drie wijn later aan haar lippen om alles over de seksistische opmerkingen van ‘die van marketing’ te horen – en doe ik zelf nog een paar extra duiten in het zakje. Ook het celebritynieuws ontgaat me niet. Een simpel praatje met de buurvrouw mondt al snel uit in een uitvoerig gesprek over Depp en Heard. Ik had het proces – zoals voorgenomen – niet gevolgd, maar weet inmiddels elk detail. En eerlijk: ik wil ook helemaal niet dat dat stopt. Ik vind het gewoon leuk.

Niet vreemd, vindt Giardini. Roddelen doet volgens haar namelijk een hoop goeds. ‘Het is een manier om emoties te delen en te verwerken. Om vertrouwen in vriendschappen te versterken, onze verbeelding en nieuwsgierigheid te prikkelen en om onze sociale normen en waarden te toetsen.’ Ook als het roddels over bekende mensen betreft. ‘Beroemdheden hebben een hoge status. Ze zijn machtig en zichtbaar, maar ook onbereikbaar. Iets over hun privéleven te weten komen, geeft ons het gevoel dichter bij ze te staan, hun ware persoonlijkheid te kennen. Zéker als blijkt dat ook zij zich niet altijd aan de norm houden, geeft dat ons ‘normale’ mensen de bevestiging dat ze net als wij zijn. Het is als fictie, maar dan echt. En dat vinden we vermakelijk. Juicy.’

Maar als roddelen zo veel goeds doet, waarom heeft het dan zo’n slechte connotatie? Ik heb me nooit voor mijn geroddel geschaamd, maar kan ook niet zeggen dat ik er trots op ben. ‘Omdat het schade kan aanrichten,’ zegt Giardini. ‘Aan reputaties, relaties, vertrouwen. Want stel nou dat jouw informatie niet klopt? Dan is die ander niet alleen slachtoffer van een vals gerucht, het doet ook af aan jouw geloofwaardigheid. En stel dat ik tegen jou begin te roddelen over je beste vriendin, dan doet dat waarschijnlijk weinig goeds voor onze relatie, maar kan het ook jullie relatie negatief beïnvloeden.’

Lekker rustig Laat dat nou precies zijn wat me wél enorm bevalt aan dit experiment. Door niet steeds in te gaan op de ergernissen van anderen en mijn eigen ergernissen over anderen ook niet meteen te delen, blijft de irritatieberg kleiner. Muggen worden geen olifanten meer. En dat geeft rust en ruimte voor leukere dingen. Zoals mijn ongezouten mening geven over triviale zaken als de jurk van Kim Kardashian, de escapades van Hazes en platvloerse reality-tv. Want nee, helemaal stoppen met roddelen is het niet voor mij. Het levert me namelijk vaak wat op: nieuwe perspectieven, een uitlaatklep, de geruststelling dat we allemaal maar wat aankloten en zo nu en dan op ons bek gaan, lachsalvo’s en soms net dat ene bevestigende zetje om het daarna wél in iemands gezicht te zeggen. ‘Ben jij eigenlijk nog gestopt?’ vraag ik vriendin K. ‘Nou, nee,’ zegt ze lachend. ‘Dat kan ik niet met droge ogen beweren. Maar ik ben me er wel bewuster van hoe vaak het gebeurt en met welke intentie en uitkomst. Zorgt het voor meer onnodige irritatie? Dan lekker laten liggen. Maar roddelen als gedachtewisseling of normencheck? Moet kunnen, toch?’ En zo is het.