Ik leerde haar kennen op de eerste dag van de kleuterschool: mijn hartsvriendin Rianne. Ze had hoogblond, sprieterig haar en droeg een roze rok die ze meermaals per dag onder luid applaus van alle klasgenootjes liet rondzwieren. Ik was op slag verliefd. We groeiden samen op zoals in een kleffe romantische komedie. Eerst door samen aan een grote houten keukentafel bladerdeegkoekjes te bakken, later door de ander stomdronken op de fiets naar huis te brengen, en nog niet zo lang geleden door diep, innig verdriet te delen. Bij iedere vorm die ik van mezelf ben geweest stond zij aan de zijlijn te juichen en bij iedere fout die ik maakte breidde zij hem, zoals het een echte hartsvriendin betaamt, voor me recht. Ze was er, ze is er, ze zal er altijd zijn. En andersom, natuurlijk. Voor die zekerheid hebben we inmiddels geen forever friends-ketting van twee harthelften meer nodig.

En daar zit meteen de crux, geloof ik. Omdat ik en mijn vriendin lang geleden al een onbreekbaar vriendschapspact sloten, kon ik het me permitteren om in de afgelopen jaren een groot deel van mijn vriendschappen enigszins te laten versloffen. En met enigszins laten versloffen bedoel ik dat ik wellicht een vriendschapje hier en daar zonder kennisgeving heb opgezegd. Niet heel bewust overigens, het gebeurde gewoon. Maandelijks afspreken werd eens per jaar een etentje en nu ook de appjes zijn opgedroogd kunnen we geloof ik wel concluderen dat het met sommige van m'n vrienden gewoon hartstikke uit is.

Lees ook: Zij wel, ik niet: hoe ga je om met financieel jaloers zijn op je vrienden?

Gek hoe dat gaat, dacht ik laatst nog. Ik weet nog dat ik op mijn bruiloft een blik op onze knappe club dansende vrienden wierp en tegen mijn wederhelft verzuchtte: 'Dit zijn ze hè, onze mensen?' Ik ging er blind van uit dat de mensen die je op je bruiloft uitnodigt voor altijd zouden blijven. De harde kern, de OG's, de vrienden aan wie je een linkernier zou afstaan en een rechter- zou verkopen om ze uit te kunnen nodigen op je bruiloft. Inmiddels zijn we zeven jaar verder en heb ik van de helft geen idee hoe het met ze gaat.

Goed voor je weerstand Om eerlijk te zijn: dat was óók wel even lekker rustig. De puf om elke week bij te praten in de kroeg vervloog lang geleden al en voor elke maand hetzelfde laffe koetjes-en-kalfjesgesprek via WhatsApp bleek ik ook niet in de wieg gelegd. Ik reisde veel, kreeg een kind: het kwam eigenlijk wel goed uit dat de hele handel in het slop raakte. Maar nu de gemoederen inmiddels bedaard zijn, het kind niet meer naar baarmoeder ruikt en we, ook niet onbelangrijk, zijn geland in een van God en alles verlaten dorp aan de rand van de Nederlandse beschaving, realiseer ik me dat ik ze mis. Ik mis vrienden. Misschien niet eens zozeer degene die ik had – het is prima dat sommige mensen een aflevering of een seizoen in je leven verkeren en dan weer vertrekken –, maar vriendschap in het algemeen. Of eigenlijk nog specifieker: vrienden in de buurt. Het lijkt misschien vanzelfsprekend om een gezellige groep vrienden in de buurt te hebben, maar de groeiende eenzaamheidscijfers liegen er toch echt niet om. Volgens het CBS voelde maar liefst elf procent van de Nederlanders van vijftien jaar of ouder zich sterk eenzaam, en tweeëndertig procent enigszins eenzaam. Dat is bijna de helft van de Nederlandse bevolking. Een beetje internetresearch leert me bovendien al snel dat vriendschappen en sociaal contact geen luxe, maar een levensbehoefte zijn. Uit onderzoek blijkt namelijk dat vriendschappen bijdragen aan een betere mentale en fysieke gezondheid. Zo helpen vrienden je ontspannen en zorgen ze ervoor dat je heftige gebeurtenissen beter doorstaat. Twee aspecten die ook nogal lekker voor je weerstand blijken te zijn.

Lees ook: Het is over en uit (denk ik): wanneer zet je nou definitief een punt achter je relatie?

Sterker nog: mensen met een sterk sociaal netwerk blijken zelfs betere overlevingskansen te hebben wanneer ze ziek zijn. Maar recent onderzoek laat ook zien dat vriendschappen belangrijk zijn voor het behoud van de lieve vrede. Vrienden, zo onderzocht hoogleraar sociologie Beate Völker, spelen namelijk een belangrijke rol in het creëren van meer begrip en verbondenheid binnen de maatschappij. En daarvoor heb je vriendschappen nodig die verder reiken dan het clubje dat je op de middelbare school verzamelde. 

Warm bad Maar first things first: wat is vriendschap eigenlijk? Volgens Völker zijn vriendschappen bijzonder vanwege de combinatie van vrijblijvendheid en verbinding. 'Vriendschap houdt het midden tussen dat wat je deelt met een romantische liefde enerzijds en je familie anderzijds. In tegenstelling tot de familie waarmee je geboren wordt, kun je voor een vriend kiezen. En hoewel die relatie heel intensief en onbaatzuchtig kan zijn, kun je een vriendschap, veel makkelijker dan bijvoorbeeld de relatie met je partner, ook gemakkelijk op een lager pitje zetten. Vriendschap is bovendien niet exclusief, je mag er best meer dan één hebben, daar kijkt niemand raar van op. De behoefte aan het hebben van vrienden is van alle tijden. Verbindingen aangaan buiten je familie om is iets wat we ook al kennen uit de oudheid.' 

Volgens Völker is het ook normaal om in verschillende fases van je leven verschillende soorten vrienden te hebben. 'Vriendschappen laten zich onderverdelen in twee soorten. Je hebt aan de ene kant, vaak niet meer dan een handjevol, je dierbaarste vrienden. Een kleine kring van belangrijke vertrouwelingen die je opvangen als het niet goed gaat, naar wie je toe gaat voor advies en die je ook om drie uur 's nachts als je vreselijk in de penarie zit kunt bellen. Zie ze als een warm bad. Daarnaast heb je de mensen die je ook uitnodigt als je een groot feest geeft, mensen die ook vaak weer plaatsmaken voor nieuwe mensen na verloop van tijd: je kennissen. Dit zijn vaak de mensen die je iets anders bieden dan troost en comfort, namelijk innovatie. Ze zorgen voor uitdaging en nieuwe perspectieven.'

Waarom is die laatste groep dan toch zo belangrijk? En hoe je vrienden zoekt buiten je eigen vertrouwde bubbel? Je leest het in &C's julinummer 'Dat kan heter' dat nu in de winkels ligt, of haal 'm vast hier: