Femke wil niet meer naar de Canal Pride: 'We kregen afgekloven kippenpootjes naar ons toe gegooid'

De afgelopen jaren klinkt er echter steeds meer ophef over de botenparade. Zo plaatste NOS vorig jaar een artikel waarin verteld wordt dat Pride nog niet inclusief genoeg is. Ook klinken er stemmen binnen en buiten de gemeenschap dat ze zich tijdens Canal Parade niet veilig voelen in de stad, en dat ze vinden dat de parade te commercieel is geworden. Wij vroegen ons af: waar komen deze verschillende standpunten vandaan? En hoe gaat de community hiermee om? Is het zo dat er hierdoor een tweedeling ontstaat binnen de gemeenschap?

We spraken hiervoor met drag queen Janey Jacké (zij/haar) die bekend is van het eerste seizoen van Drag Race Holland en als jurylid in het programma Make Up Your Mind, en met Femke Hurkmans (die/diens) die zich al jaren inzet voor transrechten en zichtbaarheid bij TranScreen en meerdere Trans Prides heeft mede-georganiseerd.

Lees ook: Wil je weten: dít is waarom de L altijd vooraan staat in LHBTI+

Janey Jacké, ga jij altijd naar de Canal Parade? 'De eerste keer dat ik ging was ik een jaar of 16. Toen heb ik echt mijn ogen uitgekeken. Door de jaren heen heb ik al zoveel Prides mogen zien, waardoor ik mijn carrière als drag queen er ook omheen heb kunnen bouwen. In 2018 heb ik Pride op de Dam mogen hosten wat ontzettend gaaf was, en ook heb ik al een aantal keer op een boot mogen staan.'

Femke, ga jij ook elk jaar naar de botenparade? 'Ik ben vroeger wel veel geweest omdat ik veel boten heb georganiseerd, zoals de TransPride-boot. Ook heb ik een aantal keer aan de kant toegekeken en heb ik een keer op een kleinere boot gevaren die dichter langs de kant vaarde. Dit jaar zal ik niet gaan, als de stad zo vol is met mensen van buiten de LHBTIQA+ gemeenschap voel ik me er niet veilig. Ik heb dan het gevoel dat ik eerder word gezien als entertainment voor de toeschouwers.'

Welke gebeurtenissen hebben voor dit gevoel gezorgd? 'Toen ik op de kleine boten stond vaarden we wat dichter langs de kant, waardoor ik veel nare opmerkingen van toeschouwers kon horen. Ze begonnen ons uit te lachen, we kregen afgekloven kippenpootjes naar ons toe gegooid en werden natgespoten. Toen ik van de boot afstapte ben ik gelijk naar huis gegaan. Ik had het idee dat de toeschouwers vooral waren gekomen om 'aapjes te kijken', daardoor voelde ik me niet meer veilig.'

Janey, heb jij weleens zo'n nare ervaring meegemaakt? 'Toen ik 17 was heb ik ook een nare ervaring gehad, maar verder ervaar ik Pride als een heel veilig evenement. Voor mij voelt het als een groot feest waarbij iedereen zichzelf kan en mag zijn, en waar we dit ook kunnen vieren. De afgelopen jaren heb ik wel gemerkt dat we in Nederland flink achteruit zijn gegaan als het gaat om rechten van LHBTIQA+, zoals je ook aan de cijfers kunt zien. Maar tijdens Pride en de Canal Parade voel ik me juist heel erg thuis in de stad.'

Femke, jij loopt ook al jaren mee bij Pride. Hoe heb jij het door de jaren heen zien veranderen? 'Wat ik vooral zie is dat het een stuk groter is geworden. Dat brengt zowel goede als slechte dingen met zich mee. Vroeger mocht iedereen namelijk bij de parade aansluiten met hun eigen boten en mochten toeschouwers nog hun eigen muziek afspelen. Nu mag dat niet meer door strengere regels, waardoor de focus meer op de parade zelf ligt. Door kosten voor o.a. beveiliging en vergunningen is het evenement ook erg duur om te organiseren. Daardoor zie je veelal rijkere bedrijven meevaren die het evenement sponsoren. Al dat geld is natuurlijk hard nodig om Pride te organiseren, maar het zou zo mooi zijn als deze bedrijven hun boot zouden afstaan aan delen van de community om de LHBTIQA+ers wel op de voorgrond te houden.'

Lees ook: Hey, waarom vieren wij Pride Month eigenlijk met een botenparade?

Janey, wat betekent Pride voor jou? 'Pride betekent voor mij vrijheid, diversiteit en inclusiviteit. Maar ook dat we een gezicht geven aan de schoonheid van onze gemeenschap. Onze community is zó verschillend en dat is wat we tijdens Pride vieren. Je hoort zoveel verschillende verhalen en leert ook heel veel nieuwe dingen van elkaar. Tuurlijk wordt er ook goed feest gevierd, maar daarnaast is er ook geluid voor politieke stemmen en groepen die minder gerepresenteerd worden, zoals vluchtelingen.'

Femke, wat betekent Pride voor jou? 'Het belang van Pride is voor mij zichtbaarheid, dat is ook de reden dat ik meedoe. Als je de reacties ziet van mensen die bijvoorbeeld gevlucht zijn en voor het eerst de Canal Pride zien, voelt dat heel empowering. Daar doen we het voor. Maar ik vind het jammer dat de aandacht vooral gaat naar de Canal Parade, want er is nog zoveel meer dan dat. Vorig jaar liepen we met tienduizenden de Pride Walk die we lopen om te strijden voor tolerantie en gelijkheid. Tijdens corona was er geen Canal Parade en zeiden mensen: 'Goh, nu is er inhoud.' Dat was er altijd al, maar die kant van Pride wordt vaak niet gedeeld in de media.'

Janey, is het protest van Pride belangrijk voor jou? 'De Pride Walk komt voort vanuit de Stonewall-protesten, daar liggen de wortels. Dat wordt vaak vergeten omdat het vooral één groot feest lijkt. Ikzelf denk dat het protest hem juist in de onschuld van dit feest zit, omdat mensen zo onbeschaamd zichzelf zijn. Ik zou mezelf niet omschrijven als een politieke drag queen, maar door mijn werk ga ik natuurlijk wel heel erg tegen de normen van de maatschappij in.'

Kan jij het standpunt van Femke begrijpen, die niet naar Canal Parade zal gaan? 'Ja, natuurlijk. Kijk, ik houd ontzettend van over the top, glitters, extra en veel, dus ik houd enorm van het feest rondom Pride, maar dat geldt niet voor iedereen. Pride kan voor iedereen wat anders betekenen, en daar hebben we ook onze vrije keuze in. We laten elkaar in onze waarde en ondersteunen elkaar hier ook gewoon in. Mijn ervaringen met de Canal Parade zijn altijd heel positief geweest.'

Femke, hoe kijk jij hiernaar? 'Ik heb het idee dat onze twee kanten in de media altijd heel erg tegenover elkaar worden gezet, alsof we tégen elkaar zijn. Dat is helemaal niet zo. Ik heb ook jarenlang wel boten georganiseerd. Ik vind het juist goed als er meerdere dingen naast elkaar bestaan, het een hoeft het ander niet uit te sluiten. Bij de Pride Walk voel ik me wel thuis, op dat moment voelt de stad meer van mij dan tijdens de botenparade waar het publiek grotendeels toch hetero is. Ik zou ook graag willen meegeven aan anderen dat er nog zoveel meer is dan alleen de Canal Parade.'

Janey, waar ben jij dit jaar tijdens Pride? 'Ik sta dit jaar op een fantastische boot waar ik helaas nog niks over mag zeggen. Dit bedrijf doet ontzettend veel voor de community, dus het is een eer dat ik voor hen mag varen als leading lady. Uiteraard treed ik ook de hele week op en zal ik ook bij meerdere bedrijfsfeesten aanwezig zijn. Tot dan, hè?!'