Bert was 22 toen hij plots vader werd: 'Het voelde heel schizofreen'

Plotseling te horen krijgen dat je een kind krijgt. Het is niet niks, weet Bert. De afgelopen tien jaar probeerde hij als alleenstaande twintiger een vaderrol op zich te nemen, waarbij hij tegen allerlei emoties en moeilijke situaties opliep. Ook merkte hij dat bijna alle aandacht uitgaat naar de moeders. Hartstikke logisch, vindt hij, maar ook het verhaal van de vaders mag verteld worden. Kom dus maar op, met dat verhaal. 

Op hele jonge leeftijd werd je ongepland vader. Wat gebeurde er precies? 'Ik scharrelde destijds met een wat oudere collega. Zij was 29, ik 22. We hadden wel afgesproken exclusief te zijn, maar verder was het zo pril dat het nog niet eens een label had. Toen bleek ze opeens in verwachting. Al twaalf weken.'

Wat was je eerste reactie? 'Totale shock. Het zorgde ook voor wat wantrouwen bij mij, want dat was toch al drie maanden. Ik vroeg me af waarom ze er niet eerder iets over had gezegd en of ik misschien had uitgestraald dat dat niet kon. We hebben het er toen over gehad en ik heb gezegd dat ik abortus zag zitten. Ik had geen idee waar wij stonden en vond mezelf veel te jong, maar zij stond daar anders in. En het is de vrouw die, zeer terecht, daar een laatste beslissing in heeft. Als man heb je dan alleen nog de keuze: wil je meedoen of niet?' 

En dat wilde je? 'Ja, absoluut. Als ik weet dat er een kind van mij rondloopt, dan wil ik dat ook kennen. Ik zag al voor me hoe ik straks in de tram zou zitten en een kind van dezelfde leeftijd zou zien, en mezelf dan steeds af zou vragen: zou dat die van mij zijn? En ik wilde ook niet die vader zijn die wegloopt. Dat merkte ik bij veel mannen die ik sprak voor de podcast, dat ze dat stigma niet opgespeld willen krijgen. Van een man die rondneukt zonder na te denken en dan weg is als er een kind komt.' 

Liep je tegen meer van zulke vooroordelen aan? 'Eerlijk gezegd denk ik dat ik mezelf het sterkst veroordeelde. Niemand heeft ooit tegen me gezegd: 'Oh, ben jij er zo een?' Het kwam dus niet per se uit mijn omgeving, maar het is meer iets maatschappelijks, die zweem van onvoorzichtigheid en onbetrouwbaarheid die om jonge ongeplande vaders heen hangt.' 

Bij vrouwen zat dat anders, merkte je.  'Begrijp me niet verkeerd, voor de moeder van mijn dochter is de situatie minimaal zo heftig geweest. Die zal kinderen krijgen zich vast heel anders hebben voorgesteld. En we leven ook in een maatschappij waarin zorgtaken nog steeds grotendeels bij de vrouw liggen, waar wij mannen weer aan meehelpen. Voor alleenstaande moeders is het dus ook ontiegelijk zwaar, maar over de vaders hoor je gewoon nooit iets. Dat heb ik destijds gemist, dus dat hoop ik met deze podcast te veranderen.' 

Hoe was het om opeens een vaderrol te moeten vervullen? 'Best ingewikkeld en gek. Iedereen in mijn omgeving studeerde nog, ging van het ene festival naar het andere en leefde een heel ander leven. Ik woonde ook nog met een huisgenoot. Twee keer per week zocht ik de moeder en onze baby op voor een paar uur, en dan stond ik een beetje onbeholpen boven die wieg. Je probeert te helpen met praktische dingen als flesjes uitkoken, maar baby's zijn zo afhankelijk van hun moeder dat je er ook maar een beetje bij hangt. Het voelde heel schizofreen, heel nep. Als ik de deur dichttrok was ik weer een soort koos studentikoos, maar wel met een schuldgevoel. En als ik daar was voelde ik me te jong en er niet klaar voor. Pas toen ik ouder werd, eigen woonruimte kreeg en mijn dochter ook bij mij over de vloer kwam begon die vaderrol wat natuurlijker aan te voelen.' Hoe is de situatie nu? 'Niet zo goed. Op een gegeven moment is het contact een beetje opgehouden, dus ik spreek haar nu maar een paar keer per jaar. Op feestdagen en op verjaardagen. Dat had ik liever anders gezien, maar het is voor nu wat het is. Gelukkig weet ze wie ik ben en dat ik haar vader ben. En deze podcast maken is heel therapeutisch geweest op een positieve manier. Niet dat het een zware en dramatische podcast is geworden, juist niet, maar het was fijn om het er eens met anderen over te kunnen hebben. En er hopelijk mensen mee te helpen.' 

De VPRO-podcast Plotse Papa's is vanaf vandaag te beluisteren via alle populaire podcastkanalen.