Chantal Janzen: 'Ik vond mijn borsten helemaal niks'

Ik vond mijn borsten helemaal niks. 

Ik kreeg ze namelijk als een van de eersten in mijn klas, terwijl ik op de balletacademie zat. Als ik in een andere omgeving was opgegroeid, zou ik waarschijnlijk blijer met ze zijn geweest. Maar daar niet. De meisjes uit mijn balletklas waren veel dunner en hadden minder vrouwelijke vormen dan ik. Mijn eerste gedachte was dan ook: op dieet. Meer trainen en minder eten zal vast zorgen dat die borsten minder worden, maar dat was niet zo. Daarom ging ik op mijn dertiende al op zoek naar informatie over borstverkleiningen. Iets wat helemaal niet kan, maar ik wilde een lijf zonder al te veel vrouwelijke vormen. Ik baalde enorm en werd met de dag onzekerder. Goddank heb ik een moeder die meteen ingreep toen ze zag dat ik minder ging eten en gelukkig was ik zelf nuchter genoeg om in te zien dat ze gelijk had. Ik accepteerde mijn grotere borsten en troostte me met de gedachte dat ze echt ooit een keer zouden stoppen met groeien.

Lees ook: Linda Hakeboom herstelde van borstkanker: 'Het hoort nog steeds bij me en is nog niet 'over''

De tweede keer dat ik baalde van mijn borsten was toen het niet lukte om James borstvoeding te geven. Het geeft je toch het gevoel dat je faalt, want waar je borsten onder andere voor zijn bedoeld, werkte bij mij niet. Ook dát heb ik dankzij mijn moeder kunnen loslaten, want koste wat kost met pijn, verdriet en complicaties een baby gaan voeden werkt niet, zei ze.

Een paar jaar later dacht ik dat ik een knobbel in mijn borst voelde. Daar liep ik best lang mee rond, en toen ik uiteindelijk een afspraak met de dokter maakte, zat er ook nog eens een enorme blauwe plek die ik zelf had veroorzaakt met mijn geduw en gepor om 'm goed te kunnen voelen. Een mammografie volgde en voor wie dit nog nooit heeft meegemaakt: het is dus niet zo dat ze alleen een foto van je borsten maken, of er heel zachtjes met zo'n apparaat overheen wrijven om te kijken of er iets mis is. Nee, je legt je borst – die al pijnlijk aanvoelt – op een ijskoude glazen plaat waarna er een andere plaat bovenop zakt. En deze zakt dus zo ver naar beneden dat je borst bijna verdwenen is, zo plat. Dit doet sowieso al pijn, maar door die blauwe plek was het een hel. Mijn afspraak viel aan het einde van de dag en de dienstdoende radioloog kon waarschijnlijk geen tiet meer zien.

Toen ik de uitslag van hem kreeg, keek hij luid zuchtend naar de beelden en zei met rollende ogen: 'Mevrouw, dit is gewoon klíerweefsel.' Op zo'n toon van: daar heb je weer zo'n aanstelster. Meteen klikte hij het beeld weg en ik voelde me verschrikkelijk. Niet om de uitslag, want die was fantastisch, maar ik had me veel zorgen gemaakt en dan verwacht je op z'n minst een beetje empathie. Met een rooie kop van schaamte en ongemak antwoordde ik ook nog 'sorry'. Hij zei me niet eens gedag, drukte op de knop van het röntgenapparaat en pakte zijn tas in. Ik ben die kamer uit gevlucht en was daarna jarenlang huiverig voor onderzoeken om iets uit te sluiten, zoals borstonderzoeken. Maar hoe dom is dat? En dan vooral van die radioloog, die er door zijn gedrag voor kan zorgen dat een vrouw zich voorlopig niet durft te laten onderzoeken. Ik kan er nu nog kwaad om worden.

Lees ook: Chantal over luxepoezen: 'Jaren geleden kocht ik een gruwelijk dure ring omdat ik me rot voelde'

Het zijn vaak naasten die je helpen in dit soort situaties. Het komt door mijn moeder dat ik niet uit onzekerheid bizarre diëten ben gaan volgen op de balletschool met als doel die borsten kleiner te laten worden. Het komt ook door haar dat ik mezelf geen slechte moeder vond omdat ik geen borstvoeding kon geven. Toen ik dat knobbeltje ontdekte in mijn borst en dat uit angst wilde negeren, was het bij mij een goede vriend die me pushte om een onderzoek te laten doen. 

En voor anderen is het bijvoorbeeld een BN'er, zoals Linda Hakeboom, die door haar openheid over borstkanker, wilskracht, humor, levenslust en de sprankeling in haar ogen bereikt dat volgers zichzelf laten onderzoeken. Als je iets heftigs meemaakt, zoals ziek zijn, zijn er vaak anderen die hetzelfde doormaken, die jou begrijpen. Maak onzekerheden over je lijf bespreekbaar. Laat je onderzoeken als je ergens geen goed gevoel over hebt. Bijvoorbeeld over je borsten. Zoek iemand op van wie jij kracht krijgt. Daar hoef je elkaar niet eens echt voor te kennen. En deel je verhaal, want er is altijd wel iemand die daar baat bij heeft. Of die je misschien zelfs wel redt. En tot het tegendeel bewezen is: borst vooruit, kin omhoog. Je bent namelijk altijd sterker dan je denkt.

Deze editorial komt uit &c's februarinummer van 2021, 'Borst vooruit'.